„Nie ma terminu, który by nie nadszedł, ani długu, którego nie trzeba by spłacić”. Jeszcze o Don Juanie w Dziadach

The aim of the study is an interpretation of Scene VIII of Mickiewicz’s Dresden Forefathers’ Eve (Part Three) [Dziady] in the context of two Don Juan dramas: Tirso de Molina’s The Trickster of Seville and the Stone Guest [Zwodziciel z Sewilli i Kamienny Gość] and Molière’s Don Juan, or the Stone Guest [Don Juan, czyli Kamienny Gość]. Mozart’s opera Don Giovanni, or the Rake Punished [Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany], being a synthesis of earlier versions of the Don Juan story, is treated here as the surface layer under which there are a number of relationships between Mickiewicz’s text and works drawing on the Spanish legend. The composition of Scene VIII, the construction of the character (Senator), and humour are the elements that link Mickiewicz’s text with Molière’s drama. What link Forefathers’ Eve with Spanish drama are its morality­play nature and the message about damnation for unbelief in the existence of Divine reality and justice. Therefore, the scene of the Ball at the Senator’s not only attests to a link between Mickiewicz’s drama and the Molièrean tradition but may also point to an indirect link with Golden Age Spanish drama.Celem pracy jest interpretacja sceny VIII Dziadów drezdeńskich Mickiewicza w kontekście dwóch dramatów o Don Juanie: Zwodziciela z Sewilli i Kamiennego Gościa Tirsa de Moliny oraz Don Juana, czyli Kamiennego Gościa Moliera. Opera Mozarta Don Giovanni albo Rozpustnik ukarany, będąca syntezą wcześniejszych wersji historii o Don Juanie, jest tu traktowana jako war­stwa powierzchniowa, pod którą zachodzi wiele relacji pomiędzy dziełem Mickiewicza a utworami wykorzystującymi hiszpańską legendę. Kompozycja sceny VIII, konstrukcja bohatera (Senatora) oraz komizm to elementy łączące tekst Mickiewicza z dramatem Moliera. Z religijnym dramatem hiszpańskim natomiast łączy Dziady ich moralitetowy charakter oraz przesłanie mówiące o potępie­niu za niewiarę w istnienie Boskiej rzeczywistości i sprawiedliwości. Scena Balu u Senatora dowodzi zatem nie tylko związku dramatu Mickiewicza z tradycją Molierowską, ale może także wskazywać na niebezpośredni związek z dramatem hiszpańskim Złotego Wieku